Tarkovsky Filmleri I: Ivan’ın Çocukluğu

Eski notlardan:

tarkovsky’nin felaketi anlatmak icin ucan kus imgesini ilk kullandigi filmdir. butun diger ozelliklerinin yaninda, sanirim benim icin en belirleyici izlek bu imgedir. aslinda bu imgenin en carpici ornegini yuksek hizda filmle cektigi andrey rublov’daki plan-sekans’ta gorebilirsiniz. tatarlarin yakip yiktigi kaleden yukselen cigliklar, alevler, kan, carpisma ve duman arasindan bir kaz havalanir, kanatlarini acar, o hizin icinde butun kareyi kaplar kanatlariyla, gecmisin uzerine ortulen bir ortu mudur, yoksa benjamin’in bahsettigi zamanin yikiciligina yuzunu donmus melege bir gonderme midir, bilemiyorum.

Ivan’in cocuklugundaki giris bolumunde, isgalin baslangicinda goruruz benzer bir imgeyi, bu sefer bir tavuk, yikimin habercisidir, kanatlanir ve ucamaz…

ayni imgenin belirdigi bir baska film de kusturica’nin basyapiti -kanimca- underground’dur, ustaya bir selam ifadesi olsa gerek.

buna ilaveten gozlerimizi yasartan, hatta teknigiyle yuvalarindan oynatan, bir yagmur sahnesi vardir. burada ivan ve ondan belki bir iki yas kucuk bir kiz cocugu traktorun arkasinda elmalar uzerinde bir yere gitmektedirler. simsek cakar, bir anda arka plan negatife doner, kizla ivan bakisirlar, sirilsiklamdirlar, ama cok mutludurlar, arkadan orman akar, bambaska bir renkte; yagmur kesinlikle mutlulugun ifadesidir tarkovsky icin, yanlis hatirlamiyorsam solaris’teki yagmur sahneleri icin tanrisalligin gostergesidir demisti bir yerlerde-oyle de olmasi gerekir, nitekim yagmur sadece tek bir evin icinde yagmaktadir-baba,ogul, kutsal ruh uclemesinde kutsal ruha tekabul eder yagmur.

tabii bu ayni zamanda andrey arsinicin düşüncesinde hristiyan eskatolojisinin nasil degismez bir yer aldigini gosterir, cephenin bombalandigi sahnede-ivan da- demir hacin devrilmesini gozumuze sokar, sikiliriz, dusunuruz, ivan’in ne kadari aslinda yurtsever genç onculuktur ne kadari hristiyanliktir bilemeyiz, tahmin ederiz.

Ve tabii ki, kaybolan geçmiş, anne, bir kova su. Tarkovsky filmlerinin değişmez izlekleri.

bunun yaninda doyumsuz guzellikteki orman sahneleri vardir, yusov’un calismasi (bkz: vadim yusov), ormani imgesel olarak yeniden tanimlamistir. nerede hollywood’un korkular alemi ormanlari, ki en basit romansta bile karanlik bir yana gonderme yapar, nerede yusov’un cogalan, yaratan, sasirtan ormani.
son olarak ormandaki ask sahnesinin gordugum en iyi ask sahnelerinden biri oldugunu da eklemem gerekiyor; bir de garip bir nouvelle vague havasi vardi orada, en azindan ben oyle dusundum.

Neyse ki Mosfilm arşivi artık Youtube’da da korkunç DVD kopyalarına muhtaç kalmıyoruz.


Comments

Leave a Reply

Discover more from Sinan Tankut Gülhan

Blogdaki Gelişmeleri Takip Etmek için abone olabilirsiniz:

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading/Okumaya devam edeyim..